110 χρόνια Γιάννης Ρίτσος: 15 μαθήματα ζωής από τον μεγάλο ποιητή

Ο Γιάννης Ρίτσος γεννήθηκε την 1η Μαΐου 1909 στη Μονεμβασιά και ήταν το τελευταίο παιδί του Ελευθέριου Ρίτσου και της Ελευθερίας Βουζαναρά. Τα αδέρφια του Γιάννη Ρίτσου ήταν η Νίνα (1898), ο Δημήτρης (1899) και η Σταυρούλα ή Λούλα (1908).

Ο Ρίτσος από μικρή ηλικία έδειξε την κλίση του στις Τέχνες, καθώς γρήγορα άρχισε να ζωγραφίζει και να μαθαίνει πιάνο, ενώ, όπως ο ίδιος μαρτυρεί, έγραφε στίχους από την ηλικία των 7 ετών. Η μητέρα του μάλιστα θεωρούσε πως κάποια μέρα ο γιος θα διαδεχθεί τον Κωστή Παλαμά και ήταν εκείνη που τον έκανε συνδρομητή στο περιοδικό «Η Διάπλασις των Παίδων». Το 1924-1925 ο Ρίτσος δημοσίευσε στο περιοδεικό τις πρώτες του συνεργασίες με το ψευδώνυμο «Ιδανικό Όραμα».

Το 1934 εκδόθηκε η πρώτη ποιητική συλλογή του με τίτλο «Τρακτέρ», ενώ ξεκίνησε να δημοσιεύει στον «Ριζοσπάστη» τη στήλη «Γράμματα για το Μέτωπο». Το 1935 κυκλοφόρησαν οι «Πυραμίδες», ακολούθησε ο «Επιτάφιος» το 1936 και «Το τραγούδι της αδελφής μου» το 1937.

Επίσης νόσησε από φυματίωση ξεπερνώντας ωστόσο την ασθένεια (πράγμα δύσκολο για την εποχή), έλαβε ενεργά μέρος στην Εθνική Αντίσταση, ενώ κατά τη χρονική περίοδο 1948-1952 εξορίστηκε σε διάφορα νησιά.

Ο Ρίτσος γνώρισε διεθνή αναγνώριση και φήμη. Δημοσίευσε πάνω από εκατό ποιητικές συλλογές και συνθέσεις, εννέα μυθιστορήματα, τέσσερα θεατρικά έργα και μελέτες. Τα έργα του συμπληρώνουν πολλές μεταφράσεις, χρονογραφήματα και άλλα δημοσιεύματα. Αρκετά από τα έργα του έχουν μεταφραστεί σε ξένες γλώσσες.

Ορισμένα από τα σημαντικότερα ποιήματά του είναι «Η Σονάτα του Σεληνόφωτος», ο «Επιτάφιος» και η «Ρωμιοσύνη». Πολλά ποιήματα του έχουν μελοποιηθεί από τον Μίκη Θεοδωράκη, γνωστότερα εξ αυτών: «Η Ρωμιοσύνη» και ο «Επιτάφιος».

Μεταξύ των τιμητικών διακρίσεων του Ρίτσου περιλαμβάνονται το κρατικό βραβείο ποίησης και το βραβείο Λένιν.

Ο Γιάννης Ρίτσος πέθανε στην Αθήνα στις 11 Νοεμβρίου 1990, αφήνοντας πίσω του 50 ανέκδοτες συλλογές ποιημάτων. Η σορός του ενταφιάστηκε στη γενέτειρά του, τη Μονεμβασιά.

Εκτός από το σημαντικό ποιητικό του έργο, ο Γιάννης Ρίτσος ως βαθιά σκεπτόμενη προσωπικότητα μάς άφησε κληρονομιά σπουδαία μαθήματα ζωής που αποκαλύπτονται σε μερικές από τις πιο διάσημες σοφές φράσεις του...
Και οι λέξεις φλέβες είναι. Μέσα τους αίμα κυλάει
Αυτά που χάθηκαν, αυτά που δεν ήρθαν μην τα κλαις. Αυτά που τα 'χες και δεν τα 'δωσες κλάφ’ τα
Ετούτος δω ο λαός δε γονατίζει παρά μονάχα μπροστά στους νεκρούς του
Εμείς δεν ξέρουμε τι είναι η ομίχλη. Εμείς που λες όλα τα φτιάχνουμε στο φως
Έχεις ακόμη να κλάψεις πολύ ώσπου να μάθεις τον κόσμο να γελάει
Ίσως εκεί που κάποιος αντιστέκεται χωρίς ελπίδα, ίσως εκεί να αρχίζει η ανθρώπινη ιστορία, που λέμε, κι η ομορφιά του ανθρώπου
Κάποτε, από μια σύμπτωση, βρίσκουν οι λέξεις το άλλο νόημά τους
Σκέψου η ζωή να τραβάει το δρόμο της κι εσύ να λείπεις
Για να φτάσεις να πεις την αλήθεια, θα πρέπει -λέει- να μην περιμένεις πια τίποτα
Μην μετανιώσεις γι' αυτά που έδωσες. Άσε τους άλλους να μετανιώσουν που δεν τα εκτίμησαν.
Να είμαστε έτοιμοι. Κάθε ώρα είναι η δική μας ώρα
Κάποτε θ' ανταμώσουμε στους λόφους του ήλιου. Μην ξεχνάς. Περπάτα
Δε χρειάζεται να θυμηθείς. Tο ξέρουμε
Μου χρειάζεται πριν απ' το θάνατό μου μια ύστατη γνώση, η γνώση τού θανάτου μου, για να μπορέσω να πεθάνω
Μάθε ν' αγαπάς αυτούς που δεν πληγώνουν την αγάπη