Η αίγλη του πολιτισμού

Στο άκουσμα της λέξης πολιτισμός, αβίαστα έρχεται στο νου μία εικόνα ενός ιστορικού μνημείου. Τα μνημεία αποτελούν έναν από τους βασικότερους λόγους επίσκεψης στους αρχαιολογικούς χώρους, προκαλώντας το θαυμασμό των εκατοντάδων επισκεπτών, εξαιτίας της αίγλης και της μεγαλοπρέπειας που εκπέμπουν.

Προσφέρουν βιωματικού χαρακτήρα ιστορικές γνώσεις, καθώς η εικόνα τους «μαρτυρά» σημαντικές πληροφορίες, οι οποίες, ακόμη κι αν έχουν μελετηθεί σε θεωρητικό επίπεδο, δεν είναι ικανές να περιγράψουν την ιστορική τους αξία. Τα μνημεία εκτός από την ιστορική αξία, διαθέτουν και απαράμιλλη καλαισθησία, συνθέτοντας επιβλητικά κομψοτεχνήματα, φορτισμένα με ιστορική χροιά. Τα μνημεία είναι η ζωντανή απόδειξη της σύνδεσης του χτες με το σήμερα. Η διαχρονικότητά τους, εμπνέει και προσφέρει κίνητρα για τη διατήρηση, αλλά και τη συνέχιση του έργου που ξεκίνησαν οι πρόγονοί μας, χιλιάδες χρόνια πριν. Συνιστούν «ορμητήρια» πνευματικότητας, υπενθυμίζοντας την πνευματική άνθιση που επικρατούσε από αρχαιοτάτων χρόνων. Ταυτόχρονα μέσω των μνημείων, οι προγονοί μας προκαλούν εμάς, ως συνεχιστές αυτού του έργου, να συνειδητοποιούμε την ουσιαστική αξία του πολιτισμού, συνεχίζοντας το έργο που μας άφησαν ως παρακαταθήκη.

Παγκοσμίως, τα μνημεία αποτελούν πόλο έλξης για χιλιάδες τουρίστες, γεγονός που συνεπάγεται με οικονομικά οφέλη για μια χώρα. Για παράδειγμα, ο Παρθενώνας στην Ελλάδα ή το Κολοσσαίο της Ρώμης προσελκύουν καθημερινά υψηλά ποσοστά επισκεπτών. Τα έσοδα τους σε ετήσια βάση είναι αξιοσημείωτα, συμβάλλοντας με τον τρόπο αυτό στην οικονομία των δύο χωρών.

Πολλές φορές, όμως, συναντάται και η αντίθετη όψη. Μνημεία εγκαταλελειμμένα, στο έλεος των βανδαλιστών εξαιτίας της μηδαμινής φύλαξης. Μνημεία στα οποία η ρύπανση από τα σκουπίδια καλύπτει το κάλλος ή μνημεία στα οποία η υπέρ-προσέλευση του κοινού έχει τα διαβρώσει. Τα κράτη προκειμένου να αυξήσουν τα έσοδά τους, αυξάνουν και την τιμή του εισιτηρίου, μετατοπίζοντας το ενδιαφέρον στο οικονομικό κομμάτι, αφού τα αντιμετωπίζουν, αποκλειστικά, ως οικονομικούς πόρους. Συχνό φαινόμενο είναι και η αρχαιοκαπηλία. Επιτήδειοι καπηλεύονται αρχαία αντικείμενα και πουλώντας τα, εξασφαλίζουν παχυλά ποσά. Στην προκειμένη περίπτωση ο πολιτισμός χρησιμοποιείται για προσωπικό, οικονομικό όφελος και ιδιωτικοποιείται στο βωμό της εκμετάλλευσης.

Σημαντικό ρόλο στην κατανόηση της αξίας των μνημείων διαδραματίζει η παιδεία. Για το λόγο αυτό, οι επισκέψεις των σχολείων στα μουσεία και τους αρχαιολογικούς χώρους θα πρέπει να έχουν ουσιαστικό σκοπό και να μην αρκούνται στην απλή περιήγηση. Τα παιδιά από τη σχολική ηλικία θα πρέπει, φυσικά, με τη βοήθεια των εκπαιδευτικών να κατανοήσουν την πολιτισμική αξία των μνημείων. Το εγχείρημα αυτό μπορεί να υλοποιηθεί αρχικά με οργανωμένες επισκέψεις σε μουσεία της αρεσκείας των μαθητών. Δίνοντας την επιλογή αυτή στους μαθητές, θα μπουν στην διαδικασία αναζήτησης και διερεύνησης των αρχαιολογικών χώρων και μνημείων, επιλέγοντας εκείνα που άπτονται των ενδιαφερόντων τους. Με τον τρόπο αυτό, οι επισκέψεις δεν θα έχουν τυπικό χαρακτήρα και οι μαθητές θα έχουν ενεργητικό ρόλο. Άλλωστε, η τεχνολογία διευκολύνει την κατάσταση και με την κατάλληλη χρήση μπορεί να γίνει αρωγός του πολιτισμού.

Πηγές:

Τα 20 ομορφότερα μνημεία του κόσμου κατά το CNN. Ανακτήθηκε από naftemporiki.gr (Τελευταία πρόσβαση 4/6/2019)

Τα ομορφότερα μνημεία της UNESCO (Μέρος Α’ – Ευρώπη). maxmag.gr (Τελευταία πρόσβαση 4/6/2019)