Frida Kahlo: «Ζωγραφίζω λουλούδια που δεν θα πεθάνουν ποτέ» – Ένα μελαγχολικό πορτραίτο

Υπήρχαν κάποιες σπίθες μέσα της που όλο έσβηναν κι όλο πάλευε να τις ανάψει.
Κάθε κηλίδα του σώματός της ήταν και μια μικρή ξεχασμένη πινελιά στον καμβά της. Κάθε κύτταρο της ύπαρξής της ήταν αποτυπωμένο εκεί, στον απέραντο λευκό πίνακά της.

Η μεξικανή ζωγράφος Φρίντα Κάλο αποτύπωνε στα έργα της εκείνα που της στέρησαν, τη μητρότητα, την ευτυχία, τον έρωτα. Βίωσε δύο τραγικά ατυχήματα στη ζωή της, το ένα ήταν σαν θεία τιμωρία, σαν η φύση να έκλεξε αυτή η γυναίκα να μη γίνει ποτέ της μητέρα. Το άλλο, όπως η ίδια με πικρία είπε, ήταν ο άντρας της, Ντιέγκο Ριβέρα, τον άνθρωπο που ερωτεύτηκε θανάσιμα, και που τη διέλυσε ολοκληρωτικά.

Η Φρίντα Κάλο πικράθηκε, πόνεσε και ταλαιπωρήθηκε πολύ στη ζωή της, κι αυτό το αναγνωρίζουμε στους πίνακές της. Στα έργα της σκιαγραφούνται με μελανά χρώματα η Γέννηση και ο Θάνατος του ανθρώπου. Δεν ήταν υπερρεαλιστικά τα έργα της, ήταν απόλυτα πραγματικά, έμβια, υπαρκτά, ήταν η ζωή της, δεν ήταν όνειρα αλλά ζωντανοί εφιάλτες, ήταν η κόλαση που πήρε σχήμα, τότε, όταν ένα σίδερο διαπέρασε τη μήτρα της και της την αφαίρεσε. Από εκείνη την ώρα, πια, θα ήταν μια άκληρη γυναίκα, που δε θα μπορούσε να σπείρει τους δικούς της καρπούς σε αυτό τον κόσμο, ήταν η μεγαλύτερη τιμωρία που θα μπορούσε να της επιφυλάξει η φύση, όταν ανέμελη έπαιζε στο προαύλιο του σχολείου της, χαρούμενη, ροδαλή, όμορφη, ευλογημένη.

Δεν μπορούσε να παραδοθεί τόσο εύκολα στον θάνατο. Ύστερα από αμέτρητες χειρουργικές επεμβάσεις, περπάτησε ξανά, ερωτεύτηκε, ζωγράφιζε για τα πάντα, για ό,τι υπαρκτό κι ανύπαρκτο ανέδυε ολόγυρά της. Ήταν μια γυναίκα δυναμική, και τότε, και σήμερα, αποτελεί πρότυπο και πηγή θάρρους, δύναμης και ελπίδας για όλες της γυναίκες που παλεύουν να γίνουν μητέρες.

Ο Ντιέγκο Ριβέρα ήταν ένας εραστής και ποτέ σύζυγος, ένας εραστής που ανήκε σε όλες τις θηλυκές υπάρξεις, εκτός από την Φρίντα, δε θα γινόταν ποτέ δικός της, και ήταν αυτή η σιγηλή μοναξιά των συναισθημάτων που μονάχα εκείνη φανέρωνε στον Ριβέρα, που την κατέτρωγε, που τη κατασπάραζε και ύστερα το αίμα που κυλούσε υποδόρια στις φλέβες της στέγνωνε, και μονάχα κόκκινους ιστούς έβρισκε κανείς εκεί.

Πάντοτε η Τέχνη μας και τα δημιουργήματά μας, τα γεννήματά μας θα μας ξεπροβοδίζουν ως τον θάνατο. Πίστευε πως μονάχα εκείνα της είχαν απομείνει, αφού είχε αποβάλλει, αφού είχε βιώσει την απώλεια, γνώριζε πως είναι να σε εγκαταλείπουν, αλλά πάντοτε υπήρχε αυτήν η ελπίδα, που γεννάτε από μόνη της, δίχως να σου την εγγυάται κανείς, η ελπίδα πως θα γινόταν μητέρα, η ελπίδα πως ο Ντιέγκο θα την αγαπούσε πραγματικά, η ελπίδα πως ο κόσμος θ’ άλλαζε, πως το πολιτικό της όραμα θα έπαιρνε μορφή, πως ο κομουνισμός θ’ άνθιζε στο Μεξικό, στη γενέτειρά της και οι άνθρωποι θα ζούσαν ελεύθεροι, σαν τα πουλιά.

Ήταν μια γυναίκα, που αν και μικροκαμωμένη, είχε ανάστημα, είχε εκφραστικά και μεγάλα μάτια. Το χαρακτηριστικό της γνώρισμα ήταν τα ενωμένα της φρύδια, και τα πάντοτε περιποιημένα πλεκτά μαλλιά της. Εξαιτίας της πολιομυελίτιδας που έπαθε όταν ήταν έξι χρονών η Φρίντα κούτσαινε από το ένα της πόδι, κάτι που την ταλαιπώρησε καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής της. Φορούσε λουλουδάτα πολύχρωμα φορέματα και βαφόταν με φυσικά χρώματα, κόκκινο ρουζ, πράσινη σκιά, κατακόκκινα χείλη, ενώ τοποθετούσε πάντοτε μυρωδάτα άνθη στα μαλλιά της και φορούσε πολλά κοσμήματα. Κάπνιζε και είχε μια αρχοντιά στο βλέμμα της, που διαπερνούσε και άνδρες και γυναίκες. Ήταν μια γοητευτική γυναίκα, όμως η γοητεία της δεν ήταν ικανή να μαγέψει τον έναν και μοναδικό άντρα που αγάπησε και ερωτεύτηκε στη ζωή της.

Αυτή την ακατάσβεστη φλόγα θέλησε να εκφράσει με παλέτες και πινέλα. Παρατηρώντας κανείς τους πίνακές της, συνοφρυώνεται μόλις βλέπει τους σκελετούς, τις νεκροκεφαλές, το αίμα, την ωμότητα και τη στυγνότητα των όσων αναπαριστώνται εκεί. Όμως, αν το διανοηθεί κανείς, βλέπει τη φύση, τα λουλούδια, τη Γέννηση, τη Θρησκεία, την αγάπη, τον έρωτα, τα παιδιά, βλέπει την ομορφιά να ζευγαρώνει με την ασχήμια, βλέπει τη σύντομη διαδρομή του ανθρώπου, τη μοναξιά, τα όνειρα, την απώλεια, τον φόβο, βλέπει την Φρίντα Κάλο, όπως εκείνη θέλησε να τη βλέπουν, όπως πραγματικά είναι, όπως η ίδια είχε πει: «Είμαι η μούσα του εαυτού μου. Εγώ είμαι το θέμα που γνωρίζω καλύτερα. Το θέμα που θέλω να ξέρω καλύτερα».

Ήταν όμως ένα άνθρωπος της κωμωδίας, θεωρούσε πως στη ζωή μας δεν πρέπει να είμαστε τραγωδοί, πρέπει πάντοτε να ατενίζουμε το φως, να βλέπουμε με αισιοδοξία και να περιμένουμε με υγιή αγωνία ό,τι μας επιφυλάσσει το μέλλον, είτε αυτό είναι μια κακοκαιρία είτε λιακάδα.

Ήταν μια ζωγράφος που κατόρθωσε ν’ ανακατέψει τα ζοφερά με τα πολύχρωμα χρώματα της ζωής της κι από εκείνα να γεννήσει καμβάδες οδύνης και ευτυχίας. Άλλωστε, όλοι οι καλλιτέχνες στα έργα τους πενθούν τον έρωτα και τη γέννησή τους.

Όσα είπε για την Τέχνη της, τη ζωή και τις αναποδιές της, και τον Ριβέρα:

Για τη ζωή και τις αναποδιές της

«Στο τέλος της ημέρας, μπορούμε να αντέξουμε πολλά περισσότερα απ’ όσα νομίζουμε»

«Πόδια. Τι τα χρειάζομαι από τη στιγμή που έχω φτερά για να πετάξω;»

«Τίποτε δεν αξίζει περισσότερο από το γέλιο. Είναι δύναμη το να μπορείς να γελάς, να αφήνεις τον εαυτό σου να νιώθει ελαφρύς. Η τραγωδία είναι το πιο γελοίο πράγμα».

«Τίποτα δεν είναι απόλυτο. Όλα αλλάζουν, κινούνται, τα πάντα περιστρέφονται, τα πάντα πετούν και φεύγουν μακριά».

«Αυτό που δεν με σκοτώνει, με θρέφει».

«Έπινα για να πνίξω τη θλίψη μου, αλλά η καταραμένη βρήκε τρόπο να κολυμπά».

«Πιστεύω ότι λίγο λίγο θα καταφέρω να λύσω τα προβλήματά μου και θα επιβιώσω».

«Συνήθιζα να πιστεύω ότι ήμουν ο πιο παράξενος άνθρωπος στον κόσμο, αλλά ύστερα σκέφτηκα ότι υπάρχουν τόσοι άνθρωποι στον κόσμο, πρέπει να υπάρχει κάποιος σαν κι εμένα που να νιώθει περίεργος και ατελής με τους ίδιους τρόπους που το νιώθω κι εγώ. Φανταζόμουν εκείνη τη γυναίκα και φαντάζομαι ότι πρέπει να είναι εκεί έξω, σκεπτόμενη εμένα επίσης. Ελπίζω αν είσαι εκεί έξω και διαβάζεις αυτό, να ξέρεις ότι ναι, είναι αλήθεια πως είμαι εδώ και είμαι το ίδιο περίεργη με εσένα»

Για την Τέχνη της

«Νομίζουν ότι ήμουν σουρεαλίστρια, αλλά δεν ήμουν. Δεν ζωγράφιζα όνειρα, ζωγράφιζα την πραγματικότητά μου»

«Είμαι η μούσα του εαυτού μου. Εγώ είμαι το θέμα που γνωρίζω καλύτερα. Το θέμα που θέλω να ξέρω καλύτερα»

«Ζωγραφίζω λουλούδια που δεν θα πεθάνουν ποτέ»

«Γεννήθηκα μια σκύλα. Γεννήθηκα ζωγράφος».

Για τον Ντιέγκο Ριβέρα

«Υπήρχαν δυο μεγάλα ατυχήματα στη ζωή μου. Το ένα ήταν αυτό με το τρένο και το άλλο ο Ντιέγκο. Ο Ντιέγκο ήταν κατά πολύ το χειρότερο»

«Ο Ντιέγκο ήταν πάντα: το παιδί μου, ο εραστής μου, το σύμπαν μου»

«Σ ‘αγαπώ περισσότερο από το δικό μου δέρμα και ακόμη και αν δεν με αγαπάς, πάντα θα ελπίζω ότι με αγαπάς και θα είμαι ικανοποιημένη με αυτό. Αγάπα με λίγο. Σε λατρεύω».

«Είμαι αυτός ο αδέξιος άνθρωπος που όλο αγαπάει, αγαπάει, αγαπάει. Και αγαπάει. Και ποτέ δεν φεύγει»

«Μόνο ένα βουνό μπορεί να γνωρίζει τον πυρήνα ενός άλλου βουνού»

«Αγάπα κάποιον που να σε κοιτά σαν να είσαι κάτι το μαγικό”. «Βρες έναν εραστή που θα σε κοιτάει όπως κοιτάει ένα μπισκότο»