Ο θάνατος του Θεού

…Μήπως δεν νιώθετε την ψύχρα του κενού στα πρόσωπά σας; Δεν έχει αρχίσει, αλήθεια, να κάνει όλο και πιο κρύο; Και οι νύχτες που έρχονται δεν είναι ολοένα και πιο σκοτεινές; Ο Θεός είναι νεκρός. Ο Θεός έχει πεθάνει. Και είμαστε εμείς οι δολοφόνοι του. Δολοφόνοι μες στους δολοφόνους, πώς θα παρηγορηθούμε; Ό,τι ιερότερο, ό,τι ισχυρότερο διέθετε αυτός ο κόσμος έως τώρα μάτωσε μέχρι θανάτου κάτω απ’ τα μαχαίρια τα δικά μας. Ποιος μπορεί να μας ξεπλύνει από αυτά τα αίματα; Σε ποιο νερό μπορούμε να καθαριστούμε; Ποιες τελετές εξιλαστήριες, ποιες ιερές τελετουργίες θα πρέπει να ανακαλύψουμε για μας; Η μεγαλοσύνη αυτής της πράξης δεν μας υπερβαίνει; Και μόνο για να γίνουμε άξιοί της, δεν πρέπει πια να γίνουμε θεοί εμείς οι ίδιοι;

ΦΡΗΝΤΡΙΧ ΝΙΤΣΕ
 

Αν καμία υπερφυσική δύναμη δεν ελέγχει τις λειτουργίες του σύμπαντος, αν το κακό δεν τιμωρείται και το καλό δεν ανταμείβεται στη μετά θάνατον ζωή από κάποιο σύστημα θείας λογιστικής, τότε οι σκεπτόμενοι άνθρωποι, όπως επισήμανε με πάθος ο Ντοστογιέφσκι, θα θεωρήσουν ότι τα πάντα επιτρέπονται – πράγμα που στην πραγματικότητα δεν απέχει πολύ από την αλήθεια. Αναγνωρίζοντας τη μοναξιά τους στο σύμπαν, θα αναγκαστούν να αναλάβουν οι ίδιοι όλη την ευθύνη για τη χάραξη του πεπρωμένου τους επί γης. Ο Νίτσε, στη Χαρούμενη επιστήμη, είχε κρούσει το χαρμόσυνο σήμαντρο της απαλλαγής από τα ασκητικά ιδεώδη, τον θρίαμβο επί του χριστιανικού Θεού. Ο άνθρωπος δεν βλέπει πια τη Φύση σαν απόδειξη της καλοσύνης του Θεού ή την Ιστορία σαν αποτύπωση της λειτουργίας μιας ηθικής τάξης. Ο άνθρωπος τώρα πασχίζει να γίνει κύριος του εαυτού του.

ΤΣΑΡΛΣ Ι. ΓΚΛΙΞΜΠΕΡΓΚ

​

***

​

Ο Thomas J. J. Altizer σπούδασε Θεολογία στο Πανεπιστήμιο του Σικάγου. Εισήγαγε στοιχεία της νιτσεϊκής σκέψης, της χεγκελιανής διαλεκτικής και του αποκαλυπτικού χριστιανικού ριζοσπαστισμού του Γουίλιαμ Μπλέικ στην αμερικανική θεολογία, εκφράζοντας ένα νέο ρεύμα που ονομάστηκε Ριζοσπαστική Θεολογία. Στη δεκαετία του ’60, αυτό το ρεύμα ανήγγειλε τον θάνατο του Θεού και έγινε ευρύτερα γνωστό όταν το περιοδικό ΤΙΜΕ, το Πάσχα του ’66, κυκλοφόρησε με μαύρο εξώφυλλο και μεγάλα κόκκινα γράμματα: ΕΙΝΑΙ Ο ΘΕΟΣ ΝΕΚΡΟΣ; Έτσι πυροδοτήθηκε ένας έντονος διάλογος ο οποίος, με υφεσιακά διαλείμματα, αναζωπυρώνεται κάθε τόσο, μέχρι σήμερα. Από το 1968, ο Άλτιζερ δίδαξε Θρησκειολογία στο Πολιτειακό Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης και εξέδωσε πολλά βιβλία και άρθρα, μεταξύ των οποίων και ένα με τον χαρακτηριστικό τίτλο Ζώντας τον θάνατο του Θεού, το 2006. Απεβίωσε τον Νοέμβριο του 2018.

Ο Charles Ι. Glicksberg, πολωνικής καταγωγής, σπούδασε φιλολογία στο Κολούμπια και στο Πανεπιστήμιο της Πενσυλβανίας. Δίδαξε Συγκριτική Λογοτεχνία στο New School for Social Research και στο City University of New York. Έγραψε βιβλία και άρθρα με ευρεία θεματολογία όπως ψυχανάλυση, υπαρξισμός, θρησκεία, γλωσσολογία και σημειωτική, σε σχέση πάντα με τη συγκριτική λογοτεχνία. Το βιβλίο του Η σύγχρονη λογοτεχνία και ο θάνατος του Θεού εκδόθηκε το 1966. Πέθανε στη Νέα Υόρκη το 1998.

Ο Carol Langford, από το Πανεπιστήμιο του Ντάρχαμ της Αγγλίας, δημοσίευσε το κείμενό του για τον Νίτσε το 2001 στην περιοδική επιθεώρηση Dialogue η οποία εστιάζει σε θέματα Θρησκειολογίας, Φιλοσοφίας της Θρησκείας και Βιβλικών Σπουδών.

Ο Kenan Malik σπούδασε Ιστορία και Φιλοσοφία της Επιστήμης στα πανεπιστήμια του Σάσεξ και του Λονδίνου και έχει διδάξει σε πανεπιστήμια της Ευρώπης και των Η.Π.Α. Δημοσιολογεί στο BBC, τον Observer και τους New York Times για θέματα όπως οι σχέσεις επιστήμης και θρησκείας, η ιστορία των ιδεών, ο Διαφωτισμός, ο ορθολογισμός, η εκκοσμίκευση, η πολυπολιτισμικότητα καθώς και η σχέση της Δύσης με το Ισλάμ.

Η Lissa McCullough είναι Δρ. Θεολογίας από το Χάρβαρντ και το Πανεπιστήμιο του Σικάγου. Δίδαξε Θρησκειολογία στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης και σήμερα διδάσκει στο Τμήμα Φιλοσοφίας του Πολιτειακού Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας. Ανήκει στον ευρύτερο χώρο της ριζοσπαστικής θεολογίας. Το κείμενό της δημοσιεύτηκε το 2017.