Σπίτι χωρίς βιβλίο, δωμάτιο χωρίς παράθυρο

Το βιβλίο είναι ένας από τους σπουδαιότερους παράγοντες που βοήθησαν την εξέλιξη της ανθρωπότητας, που την έβγαλαν από το σκοτάδι της αμάθειας, στο φως της γνώσης.
Με αφορμή τη σημερινή Παγκόσμια Ημέρα Βιβλίου, θυμόμαστε και υμνούμε την αξία του βιβλίου στη ζωή μας! Ο θεσμός διοργανώνεται επί ετήσιας βάσεως από την Unesco με σκοπό την προώθηση και την προβολή της ανάγνωσης – και όχι μόνο της ανάγνωσης. Η Παγκόσμια Ημέρα Βιβλίου είναι και γιορτή των εκδοτών και των πνευματικών δικαιωμάτων.

Βιβλίο, υποκοριστικό του βίβλος ή βύβλος, που σημαίνει πάπυρος, είναι το σπουδαιότερο προϊόν της τυπογραφίας και μέσο για την διάδοση της γνώσης, των δικαιωμάτων του ανθρώπου, των κοινωνικών και φιλοσοφικών ιδεών την πραγμάτωση της ειρήνης και της εξάλειψης του αναλφαβητισμού. Ο σύγχρονος πολιτισμός άνθισε και αναπτύχθηκε χάρη στη διάδοση διαμέσου των αιώνων όλης της ανθρώπινης σοφίας και πείρας. Θα βρισκόμασταν πολλούς αιώνες πίσω αν τα πολιτιστικά επιτεύγματα του ανθρώπου δεν γίνονταν γνωστά μέσω της γραφής. Η εφεύρεση της γραφής υπήρξε μεγάλος σταθμός για την διάδοση της γνώσης. Τα πρώτα βιβλία από χαρτί ήταν μάλιστα χειρόγραφα. Πάνω στα υλικά αυτά με τα κατάλληλα όργανα χάραζαν λέξεις, φράσεις, νοήματα, ιστορικές ημερομηνίες και γεγονότα ακόμη κι ολόκληρα κείμενα θαυμαστά για το περιεχόμενο και το ύφος τους.

Τα πρώτα βιβλία ήταν γραμμένα σε ύφασμα, περγαμηνές, χαρτί γεγονός που δεν μείωνε την αξία τους. Σε αυτά βρισκόταν πείρα, οι σκέψεις μεγάλων φιλοσόφων και ποιητών, η ιστορία του ανθρώπου και οι μεγάλοι σταθμοί της. Η σκέψη του Σωκράτη, του Πλάτωνα, του Αριστοτέλη, οι ρητορικοί λόγοι του Δημοσθένη και του Ισοκράτη, η ιστορική αφήγηση του Ηροδότου και του Ξενοφώντα, αιχμαλωτίστηκαν μέσα στα γραπτά και φώτισαν τους μεταγενέστερους, που και εκείνοι έγραψαν με την σειρά τους για τους απογόνους για να φτάσουμε στο σημερινό σημείο εξέλιξης, στην σκέψη αλλά και τον πολιτισμό.Τον 15ο αιώνα ο Γουτεμβέργιος ανακαλύπτει την τυπογραφία. Τα βιβλία βγαίνουν σε χιλιάδες αντίτυπα και κυκλοφορούν ευρέως. Το πρώτο βιβλίο που τυπώθηκε ήταν η Αγία Γραφή. Τα κίνητρα για την έκδοση ενός βιβλίου ήταν και παραμένουν πολλά. Αρχικά, η αγορά και η πώληση βιβλίων αφήνει περισσότερα κέρδη, γιατί ο άνθρωπος διψά για μάθηση την οποία εκλαμβάνει μέσα από το βιβλίο. Επίσης, το άτομο έχει πνευματικές ανάγκες που τις καλύπτει μέσω της ανάγνωσης των βιβλίων.

Η κοινωνική ανισότητα και αδικία, οι αντιθέσεις και οι ανταγωνισμοί της κοινωνίας, για παράδειγμα, ανάγκασαν προβληματισμένους ανθρώπους να γράψουν ένα βιβλίο για τις σκέψεις τους για να διαφωτίσουν, να ερμηνεύσουν και να πείσουν τους άλλους για την ορθότητα της γνώμης τους και την αναγκαιότητα της εφαρμογής των όσων πρότειναν. Η κυκλοφορία των βιβλίων στη σύγχρονη κοινωνία, σίγουρα είναι τεράστια. Το γεγονός αυτό όμως γεννά προβλήματα. Όπως κάθε επίτευγμα, έτσι και το βιβλίο γίνεται όργανο στα χέρια κάθε λογής ανθρώπων με καλές ή και κακές προθέσεις. Η σημαντικότερη θετική προσφορά του βιβλίου είναι η μορφωτική. Το βιβλίο είναι ένα ακένωτο δοχείο γνώσης, που δημιουργεί και καθορίζει νέους τρόπους σκέψης και πράξης. Είναι το φως μέσα στο σκοτάδι. Ένα ανοιχτό παράθυρο στον κόσμο.

Το βιβλίο αποτελεί το όργανο της διατήρησης και διάδοσης της γνώσης και πείρας στον κόσμο, είναι το μέσο που θα μεταφέρει τον αναγνώστη παντού. Θα του γνωρίσει τον κόσμο, την ιστορία του, την αντίληψη κάθε φορά για την ζωή, τη θρησκεία, τα φυσικά φαινόμενα. Ένα λογοτεχνικό, επιστημονικό και διδακτικό βιβλίο, παρέχει κάθε είδους γνώση, γεωγραφική, λαογραφική, ιστορική, θρησκευτική, επιστημονική. Τα βιβλία θυμίζουν ακοίμητες λαμπάδες της συγκεντρωμένης σοφίας. Την αμάθεια, την πρόληψη, την δεισιδαιμονία, την άγνοια καταπολεμά το βιβλίο.

Το πνευματικό επίπεδο ενός λαού βελτιώνεται σημαντικά από την διάδοση ενός βιβλίου. Είναι τόσο σημαντικό στην ζωή μας, όσο και το παράθυρο σ’ένα κλειστό δωμάτιο. Μπαίνει από εκεί φως, αέρας, ήλιος μέσα στην ψυχή. Μας κάνει να δούμε τον κόσμο από μια άλλη οπτική, να αντιμετωπίσουμε μια πραγματικότητα διαφορετική από τα παραμύθια. Τα βιβλία μπορούν να θεωρηθούν αναντικατάστατα όργανα παιδείας και συγχρόνως ένας άριστος τρόπος ψυχαγωγίας. Οι τεράστιες δυνατότητες τους γίνονται αντικείμενο εκμετάλλευσης από αδίστακτους κερδοσκόπους. Οι γνώσεις που παρέχουν πολλές φορές είναι λανθασμένες. Το περιεχόμενο τέτοιο, που διαστρεβλώνει την φαντασία, την καλαισθησία και την λογική του αναγνώστη.

Σήμερα, περισσότερο από ποτέ, υπάρχει μεγάλη κυκλοφορία βιβλίων κάθε είδους. Υπάρχουν βιβλία αμφίβολης αξίας, που εξυπηρετούν καθαρά εμπορικούς σκοπούς και βιβλία με άφθαστο επιστημονικό ύφος ή λογοτεχνική αξία, που αποβλέπουν στην πνευματική ικανοποίηση του ανθρώπου. Είναι όμως γεγονός ότι τελευταία, τα βιβλία αγοράζονται αλλά δεν διαβάζονται. Αγοράζονται για να στολίσουν κάποια βιβλιοθήκη. Στο θέμα των εκδόσεων επικρατεί μια αναρχία κι ασυδοσία χωρίς να υπάρχει κάποιος περιορισμός. Πολλοί υποστηρίζουν ότι η διάδοση και η κυκλοφορία του βιβλίου μειώθηκε με την ανάπτυξη των Μ.Μ.Ε. Μπορεί οι τεχνικές επιτυχίες, οι νέες μέθοδοι και τρόποι πληροφόρησης να επιδιώκουν την κατασπάραξη του βιβλίου σίγουρα όμως δεν μπορούν να το αντικαταστήσουν. Αρκετοί οι ανταγωνιστές του βιβλίου.

Για να μπορέσει να επικρατήσει και να διαδοθεί χρειάζεται και κάποιες αλλαγές. Ελευθερία σκέψης και λόγου, έλεγχος περιεχομένου και σκοπού, διαφώτιση του κοινού για την προσφορά και ωφέλεια του βιβλίου και υψηλός στόχος του συγγραφέα, είναι μερικές από αυτές τις αλλαγές. Θα ήθελα πολύ να δω το βιβλίο να γίνεται μέσο γνωριμίας των λαών και να προάγει την συνεργασία. Να γίνεται ο δάσκαλος της νέας γενιάς, η τροφός του πνεύματος και της ψυχής.